Ból Kostki: Kiedy to zwykłe skręcenie, a kiedy coś poważniejszego? Różnicowanie dolegliwości bólowych w okolicy stawu skokowego

Jakub Myszkowski
21 paź
4 minut(y) czytania

Ból w okolicy kostki to jedna z najczęstszych dolegliwości, z którymi zgłaszają się pacjenci.

Od intensywnych sportowców po osoby aktywne na co dzień – skręcenia, zwichnięcia, czy po prostu "źle postawiłem nogę" zdarzają się regularnie. Jednak nie każdy ból kostki jest taki sam, a prawidłowe rozpoznanie jego przyczyny jest kluczowe dla skutecznego leczenia i powrotu do pełnej sprawności. Ignorowanie objawów lub niewłaściwa diagnoza może prowadzić do przewlekłych problemów i nawracających kontuzji.

Anatomia kostki: Dlaczego jest tak podatna na urazy?

Staw skokowy to skomplikowana struktura składająca się z kości, więzadeł i ścięgien, która pozwala na szeroki zakres ruchów, jednocześnie przenosząc całą masę ciała.

Jego stabilność zapewniają przede wszystkim:

Więzadła: Szczególnie więzadła boczne (ATFL, CFL, PTFL – najczęściej uszkadzane przy skręceniach) oraz więzadła przyśrodkowe.
Ścięgna: Takie jak ścięgno Achillesa, ścięgna strzałkowe czy ścięgna mięśni piszczelowych.
Mięśnie: Zapewniające dynamiczną stabilizację.

Ze względu na swoją funkcję i relatywną mobilność, kostka jest niezwykle narażona na siły skrętne i zginające, co czyni ją podatną na urazy.

Najczęstsze przyczyny bólu kostki:

Skręcenie stawu skokowego (ankle sprain):
- Charakterystyka: Najczęstszy uraz, zazwyczaj dochodzi do niego w wyniku inwersji (stopa "wywija się" do wewnątrz).
- Objawy: Ostry ból, obrzęk, siniak (często pojawia się po kilku godzinach/dniach), tkliwość uciskowa, ograniczona ruchomość, niemożność obciążania kończyny (w cięższych przypadkach). Ból nasila się przy próbach ruchu w stawie skokowym.
- Uszkodzenia: Rozciągnięcie lub zerwanie więzadeł (najczęściej przednie więzadło skokowo-strzałkowe - ATFL). Wyróżniamy stopnie skręcenia (I, II, III) w zależności od stopnia uszkodzenia więzadeł.
  Źródło: Doherty, C. et al. (2017). "The epidemiology and acute management of ankle sprains: an evidence-based approach," Journal of Athletic Training, 52(10), 916-928.
Zapalenie ścięgna (Tendonitis/Tendinopathy):
- Charakterystyka: Ból narastający stopniowo, związany z przeciążeniem lub powtarzalnym ruchem. Dotyczy najczęściej ścięgna Achillesa, ścięgien strzałkowych (zewnętrzna strona kostki) lub ścięgna piszczelowego tylnego (wewnętrzna strona).
- Objawy: Ból nasilający się podczas aktywności (szczególnie na początku, "rozgrzewa się" podczas wysiłku), tkliwość uciskowa wzdłuż ścięgna, czasem zgrubienie ścięgna. Może towarzyszyć sztywność poranna.
  Źródło: Cook, J. L., & Purdam, C. R. (2009). Is tendon pathology a continuum? A British Journal of Sports Medicine editorial comment. British Journal of Sports Medicine, 43(6), 409-411. (Koncepcja continuum tendinopatii – od reaktywnej do degeneracyjnej, kluczowa w zrozumieniu przewlekłych problemów ze ścięgnami).
- Źródło: Magnusson, S.P., & Kjaer, M. (2019). The Impact of Loading on Tendon Properties. In: Strength and Power in Sport (3rd ed.). Blackwell Science. (Wskazuje na adaptacje ścięgien do obciążenia).
Złamania w obrębie kostki:
- Charakterystyka: Ostry, intensywny ból po bezpośrednim urazie, upadku lub silnym skręceniu.
- Objawy: Natychmiastowy, silny ból, duży obrzęk, często zniekształcenie okolicy, niemożność obciążania kończyny.
- Diagnostyka: Wymaga badania RTG w celu potwierdzenia złamania kości (strzałkowej, piszczelowej, skokowej).
  Źródło: Klasyfikacja Ottawa Ankle Rules [Stiell, I. G. et al., 1995, "Decision rules for the use of radiography in acute ankle injuries," JAMA] jest powszechnie stosowana do oceny, czy konieczne jest wykonanie RTG po urazie kostki, co pomaga w różnicowaniu złamania od skręcenia.
Zapalenie kaletki:
- Charakterystyka: Ból zlokalizowany w konkretnym miejscu, gdzie znajduje się kaletka (np. kaletka piętowa za ścięgnem Achillesa).
- Objawy: Miejscowy obrzęk, tkliwość uciskowa, zaczerwienienie i ocieplenie. Ból nasila się przy ruchach obciążających kaletkę.
Neuropatia/uwięźnięcie nerwu (np. zespół kanału stępu):
- Charakterystyka: Ból palący, mrowienie, drętwienie lub uczucie "prądów" w stopie i/lub palcach, często nasilający się w nocy lub po dłuższym staniu/chodzeniu.
- Przyczyna: Ucisk na nerwy przebiegające w okolicy kostki.
  Źródło: Ahn, K. S., & Nho, J. Y., 2021, "Tarsal Tunnel Syndrome," Journal of Korean Medical Science.
Zapalenie stawu (np. artretyzm, dna moczanowa):
- Charakterystyka: Ból, obrzęk, zaczerwienienie i ocieplenie stawu, często o nagłym początku.
- Objawy: Sztywność stawu, szczególnie rano. Może dotyczyć wielu stawów. W przypadku dny moczanowej ból jest ekstremalnie silny i pojawia się nagle, często w nocy.
Przewlekła niestabilność stawu skokowego (Chronic Ankle Instability - CAI):
- Charakterystyka: Po wielokrotnych skręceniach kostki, zwłaszcza niewłaściwie leczonych, może dojść do przewlekłej niewydolności więzadeł i/lub osłabienia kontroli nerwowo-mięśniowej.
- Objawy: Nawracające "uciekanie" kostki, uczucie niestabilności, częste ponowne skręcenia, ból podczas chodzenia po nierównym terenie, przewlekły ból i obrzęk.
  Źródło: Gribble, P. A. et al. (2014). Consensus statement on definitions and classification of chronic ankle instability. Journal of Athletic Training, 49(6), 808-812. (Międzynarodowy konsensus w sprawie definicji i klasyfikacji przewlekłej niestabilności kostki).

Kiedy konieczna jest wizyta u specjalisty?

Wiele dolegliwości bólowych kostki wymaga profesjonalnej oceny. Zawsze skonsultuj się z lekarzem lub fizjoterapeutą, jeśli:

Nie możesz obciążać kończyny lub odczuwasz silny ból przy próbie stanięcia.
Pojawił się duży obrzęk lub zniekształcenie.
Ból jest bardzo silny i/lub narasta.
Masz mrowienie, drętwienie, osłabienie czucia w stopie.
Ból nie ustępuje po kilku dniach odpoczynku i stosowania domowych metod (ICE - lód, kompresja, elewacja).
Urazy kostki są nawracające.

Pamiętaj, że wczesna i prawidłowa diagnoza pozwala uniknąć powikłań i długotrwałych problemów.

Laboratorium Ruchu w Poznaniu: Precyzyjna diagnostyka i skuteczne leczenie bólu kostki !

Cierpisz na ból kostki i nie wiesz, co jest przyczyną?

W Laboratorium Ruchu w Poznaniu oferujemy:

Dokładną diagnostykę funkcjonalną: Przeprowadzimy szczegółowy wywiad, badanie fizykalne i testy, aby precyzyjnie zlokalizować źródło Twojego bólu.
Indywidualnie dopasowaną terapię: Niezależnie od tego, czy to skręcenie, zapalenie ścięgna, czy przewlekła niestabilność, opracujemy plan leczenia obejmujący terapię manualną, ćwiczenia wzmacniające, stabilizujące i proprioceptywne.
Programy rehabilitacji po urazach: Pomożemy Ci wrócić do pełnej sprawności po kontuzji, minimalizując ryzyko nawrotów.
Edukację: Nauczymy Cię, jak dbać o swoje stawy skokowe, aby unikać przyszłych urazów.

Nie lekceważ bólu kostki – to sygnał, którego nie możesz ignorować! Skontaktuj się z Laboratorium Ruchu w Poznaniu i pozwól nam pomóc Ci odzyskać komfort i swobodę ruchu!

Źródła naukowe:

Doherty, C., et al. (2017). The epidemiology and acute management of ankle sprains: an evidence-based approach. Journal of Athletic Training, 52(10), 916-928.
Cook, J. L., & Purdam, C. R. (2009). Is tendon pathology a continuum? A British Journal of Sports Medicine editorial comment. British Journal of Sports Medicine, 43(6), 409-411.
Magnusson, S.P., & Kjaer, M. (2019). The Impact of Loading on Tendon Properties. In: Strength and Power in Sport (3rd ed.). Blackwell Science.
Stiell, I. G., et al. (1995). Decision rules for the use of radiography in acute ankle injuries: refinement and prospective validation. JAMA, 274(15), 1202-1207.
Ahn, K. S., & Nho, J. Y. (2021). Tarsal Tunnel Syndrome: A Review of Etiology, Diagnosis, and Treatment. Journal of Korean Medical Science, 36(45), e320.
Gribble, P. A., et al. (2014). Consensus statement on definitions and classification of chronic ankle instability. Journal of Athletic Training, 49(6), 808-812.