Shin splints (ból piszczeli): Czy to zawsze "shin splints"? Rozjaśniamy diagnozę

Ból piszczeli, powszechnie znany jako "shin splints", to zmora wielu biegaczy. Charakterystyczny, często kłujący ból w przedniej lub wewnętrznej części podudzia potrafi skutecznie wykluczyć z treningów. Jednak czy określenie "shin splints" jest zawsze precyzyjną diagnozą? Okazuje się, że to termin dość ogólny, który może maskować różne schorzenia. Zrozumienie faktycznej przyczyny bólu jest kluczowe dla skutecznego leczenia i powrotu do biegania.

"Shin Splints" w świetle nauki: Termin ogólny czy precyzyjna diagnoza?

W literaturze medycznej termin "shin splints" jest często używany zamiennie z medial tibial stress syndrome (MTSS), czyli zespołem przeciążenia przyśrodkowej krawędzi kości piszczelowej. Jest to najczęstsza przyczyna bólu piszczeli u biegaczy, stanowiąca od 13% do 17% wszystkich kontuzji biegowych (Franklyn-Miller et al., 2017).

Jednak kluczowe jest to, że MTSS jest diagnozą z wykluczenia. Oznacza to, że aby ją postawić, należy najpierw wykluczyć inne, poważniejsze schorzenia, które mogą objawiać się podobnym bólem. Ignorowanie tego etapu diagnostycznego i zakładanie, że każdy ból piszczeli to "tylko shin splints", może prowadzić do przewlekłych problemów lub nawet poważnych konsekwencji.

Co kryje się pod ogólnym pojęciem "Shin Splints"?

Oto najczęstsze przyczyny bólu w okolicy piszczeli, które mogą być mylnie określane jako "shin splints":

1. Medial Tibial Stress Syndrome (MTSS) – Zespół przeciążenia przyśrodkowej krawędzi kości piszczelowej:

   • Prawdziwe "shin splints". Jest to najczęstsza przyczyna.

   • Charakterystyka: Ból występuje wzdłuż wewnętrznej krawędzi kości piszczelowej, zazwyczaj na odcinku większym niż 5 cm. Ból często pojawia się na początku biegu, ustępuje w trakcie, a wraca po zakończeniu aktywności. Spowodowany jest powtarzającymi się mikrourazami w miejscu przyczepu mięśni do okostnej kości piszczelowej.

   • Przyczyny: Zbyt szybkie zwiększanie kilometrażu, nieodpowiednie obuwie, płaskostopie, słabe mięśnie łydek lub piszczeli, dysfunkcje biomechaniczne.

   • Diagnostyka: Rozpoznanie kliniczne, często wyczuwalna bolesność uciskowa na wewnętrznej krawędzi piszczeli.

2. Złamania przeciążeniowe (Stress Fractures):

   • Poważniejsze schorzenie!

   • Charakterystyka: Ostry, zlokalizowany ból w określonym punkcie na kości piszczelowej, który nasila się podczas aktywności i utrzymuje się nawet w spoczynku. Może być wywołany naciskiem na konkretne miejsce. Ból zwykle nasila się progresywnie.

   • Przyczyny: Powtarzające się, nadmierne obciążenia kości prowadzące do mikropęknięć. Często wynikają z szybkiego zwiększania intensywności treningów, niedoborów żywieniowych (np. wit. D, wapń), zbyt niskiej gęstości kości.

   • Diagnostyka: Często wymaga obrazowania (rentgen, rezonans magnetyczny, scyntygrafia kości), aby potwierdzić diagnozę. Wczesne złamania przeciążeniowe mogą być niewidoczne na zwykłym RTG.

3. Przewlekły Zespół Przedziału Powięziowego (Chronic Exertional Compartment Syndrome - CECS):

   • Charakterystyka: Ból, uczucie ucisku, mrowienie, drętwienie lub osłabienie mięśni w przedziale (lub kilku przedziałach) podudzia, które pojawia się podczas wysiłku (zazwyczaj po stałym czasie lub dystansie) i ustępuje w spoczynku.

   • Przyczyny: Nadmierny wzrost ciśnienia w przedziale mięśniowym podczas wysiłku, co upośledza przepływ krwi i funkcję nerwów/mięśni.

   • Diagnostyka: Wymaga pomiaru ciśnienia w przedziałach mięśniowych przed i po wysiłku.

4. Zapalenie ścięgien (Tendinopatia):

   • Charakterystyka: Zlokalizowany ból w okolicy ścięgna (np. ścięgna piszczelowego przedniego lub tylnego), nasilający się podczas ruchu angażującego to ścięgno.

   • Przyczyny: Przeciążenie ścięgna, zbyt szybkie zwiększanie obciążeń, dysfunkcje biomechaniczne.

   • Diagnostyka: Badanie palpacyjne i testy funkcjonalne.

Kiedy należy udać się do specjalisty?

Jeśli doświadczasz bólu piszczeli, szczególnie jeśli:

• Ból jest ostry, zlokalizowany w jednym punkcie i nie ustępuje w spoczynku.

• Ból narasta progresywnie i jest coraz silniejszy.

• Odczuwasz drętwienie, mrowienie lub osłabienie stopy lub palców.

• Ból nie ustępuje po kilku dniach odpoczynku i podstawowych działaniach (lód, uniesienie nogi).

• Masz obrzęk w okolicy piszczeli.

  
  

Koniecznie skonsultuj się z lekarzem sportowym, fizjoterapeutą lub ortopedą. Prawidłowa diagnoza jest kluczowa dla wdrożenia skutecznego leczenia i uniknięcia poważniejszych konsekwencji, takich jak całkowite złamanie przeciążeniowe.

Podsumowanie

"Shin splints" to termin, który często jest używany zbyt ogólnie. Choć najczęściej odnosi się do MTSS, ważne jest, aby pamiętać, że pod podobnymi objawami mogą kryć się poważniejsze schorzenia, takie jak złamania przeciążeniowe czy zespół przedziału powięziowego.

Nie ignoruj bólu piszczeli. Słuchaj swojego ciała, stosuj zasady bezpiecznego zwiększania kilometrażu, dbaj o odpowiednie obuwie i siłę mięśniową. Jeśli ból jest uporczywy lub nietypowy, zawsze zasięgnij profesjonalnej porady. Wczesna i prawidłowa diagnoza to najlepsza droga do szybkiego powrotu na biegowe ścieżki.

Laboratorium Ruchu w Poznaniu: Twój partner w walce z bólem piszczeli!

Cierpisz na uciążliwy ból piszczeli podczas biegania lub po nim? Masz dość kontuzji, które przerywają Twój trening? W Laboratorium Ruchu w Poznaniu oferujemy:

• Precyzyjną diagnostykę: Rozróżnimy shin splints od innych schorzeń (w tym złamania zmęczeniowego), aby zapewnić Ci właściwe leczenie.

• Indywidualny plan terapii: Opracujemy program leczenia obejmujący terapię manualną, suche igłowanie (jeśli wskazane), ćwiczenia wzmacniające i rozciągające, a także analizę i korektę techniki biegu.

• Programy prewencji: Nauczymy Cię, jak prawidłowo dawkować trening i jakie ćwiczenia wykonywać, aby zapobiec nawrotom shin splints i innych kontuzji podudzia.

• Wsparcie i edukację: Pomożemy Ci zrozumieć, co dzieje się z Twoim ciałem i jak mądrze wracać do aktywności.

  
  

Nie pozwól, aby ból piszczeli wykluczył Cię z ulubionej aktywności!

Skontaktuj się z Laboratorium Ruchu w Poznaniu i zacznij biegać bez bólu już dziś! Z nami Twoje podudzia będą w najlepszych rękach!

Źródła:

• Franklyn-Miller, A., Roberts, A., Hulse, D., & Foster, P. (2017). Biomechanical screening for running injury prevention. Physical Therapy in Sport, 23, 1-7. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27889392/ (To badanie wskazuje na MTSS jako główną kontuzję)

• Craig, D. I. (2008). Medial tibial stress syndrome: A review of the current evidence. Current Reviews in Musculoskeletal Medicine, 1(2), 114-122. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC2681816/ (Szczegółowy przegląd MTSS)

• Edwards, P. H., & McGough, V. M. (2007). Shin splints. Clinics in Sports Medicine, 26(1), 167-184. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17276709/ (Artykuł ogólny o shin splints, dobrze wyjaśniający diagnostykę różnicową)

Słowa kluczowe:

shin splints, ból piszczeli, MTSS, medial tibial stress syndrome, złamanie przeciążeniowe, stress fracture, zespół przedziału powięziowego, CECS, kontuzje biegacza, ból podudzia, diagnoza bólu piszczeli, bieganie i kontuzje, leczenie shin splints, profilaktyka kontuzji biegowych, poznań, fizjoterapia, rehabilitacja